Nhà thuốc Hưng Thịnh

Xơ gan là tình trạng gan bị sẹo xơ, thường là hậu quả của tổn thương gan kéo dài trong nhiều năm. Các nguyên nhân phổ biến của bệnh xơ gan bao gồm lạm dụng bia rượu, viêm gan B hoặc C mãn tính và bệnh gan nhiễm mỡ. Ở giai đoạn nặng của bệnh, xơ gan không thể hồi phục và có thể phải ghép gan. Ở giai đoạn đầu, xơ gan có thể hồi phục nếu điều trị đúng nguyên nhân.

Trong những năm gần đây, số người mắc bệnh gan nói chung có xu hướng tăng nhanh tại Việt Nam. Xơ gan có thể gây tổn thương gan không thể hồi phục, làm tăng nguy cơ ung thư gan và đe dọa tính mạng của người bệnh. Chẩn đoán và điều trị sớm là chìa khóa để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm.

Bài viết này có gì?

Xơ gan là gì?

Xơ gan là giai đoạn cuối của quá trình xơ hóa gan do nhiều nguyên nhân gây ra như viêm gan, gan nhiễm mỡ, tích tụ nhiều độc tố trong gan hay nghiện rượu lâu năm. Gan sẽ cố gắng tự sửa chữa sau những tổn thương. Quá trình phục hồi này sẽ hình thành mô sẹo, tổn thương càng lâu thì mô sẹo hình thành càng nhiều.

Xơ hóa cản trở hoạt động bình thường của gan. Mô sẹo chặn dòng máu chảy qua gan và làm chậm quá trình xử lý chất dinh dưỡng, hormone, thuốc và chất độc của gan. Ngoài ra còn làm giảm quá trình sản xuất protein và các chất khác do gan sản xuất. Xơ gan giai đoạn cuối có thể nguy hiểm đến tính mạng.

Dựa vào đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng mà xơ gan được phân loại thành 2 loại:

Xơ gan còn bù

Xơ gan còn bù là tình trạng gan đã bị tổn thương nhưng vẫn còn khả năng thực hiện các chức năng. Xơ gan còn bù được coi là giai đoạn đầu của xơ gan và thường không có triệu chứng. Các triệu chứng nếu có cũng rất nhẹ dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như mệt mỏi, chán ăn, sút cân, đau tức hạ sườn phải,… Theo thời gian, mức độ tổn thương của gan ngày càng tăng và nặng hơn dẫn đến nhiều biến chứng. Vì vậy, việc phát hiện sớm nguyên nhân và điều trị là rất quan trọng để làm chậm tiến triển của bệnh và phục hồi chức năng gan.

Xơ gan mất bù

Xơ gan mất bù được xác định là mức độ tổn thương gan nghiêm trọng, không còn khả năng thực hiện chức năng. Xơ gan mất bù là giai đoạn muộn của xơ gan với những biểu hiện rõ rệt hơn so với xơ gan còn bù. Ở giai đoạn này, người bệnh có thể phải đối mặt với ung thư gan.

Xơ gan là tình trạng gan đã bị tổn thương do viêm gan, gan nhiễm mỡ,…

Triệu chứng của bệnh xơ gan

Những người bị xơ gan đôi khi không có triệu chứng, nhưng tình trạng này thường xuất hiện các triệu chứng phổ biến như:

Chán ăn;
Sụt cân;
Mệt mỏi;
Vàng da hoặc vàng mắt;
Ngứa;
Chảy máu đường tiêu hóa như nôn ra máu hoặc phân dẻo hoặc có lẫn máu;
Lú lẫn hoặc buồn ngủ, thậm chí hôn mê;
Co thắt cơ bắp, có thể nghiêm trọng;
Chảy máu âm đạo hoặc kinh nguyệt kéo dài bất thường ở nữ;
Rối loạn cương dương, giảm ham muốn, phát triển vú ở nam giới.

Người bị xơ gan đôi khi không có triệu chứng nhưng các dấu hiệu thường gặp như chán ăn, sụt cân, vàng da, đau hạ sườn phải,…

Biến chứng nguy hiểm của xơ gan

Xơ gan không điều trị sớm có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm như:

Tăng áp tĩnh mạch cửa: Có thể làm xuất huyết tiêu hóa và gây tử vong.
Cổ trướng, phù nề.
Nhiễm trùng: Những người bị xơ gan thường gặp khó khăn trong việc chống lại nhiễm trùng.
Hội chứng gan – thận (HRS): Suy giảm chức năng thận, nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến tử vong.
Hội chứng gan – phổi (HPS): Biến chứng nguy hiểm này là sự kết hợp của bệnh gan, giãn mạch máu trong phổi và bất thường về trao đổi khí. Tình trạng này khiến cơ thể thiếu oxy làm tăng nguy cơ tử vong.
Các vấn đề về xương khớp: Mất sức mạnh xương và có nguy cơ gãy xương cao hơn.
Ung thư gan: Xơ gan là một yếu tố nguy cơ chính gây ung thư gan.

Các phương pháp điều trị xơ gan

Cách điều trị xơ gan phụ thuộc vào nguyên nhân, mức độ tổn thương gan. Mục tiêu điều trị là làm chậm sự phát triển mô sẹo trong gan, kiểm soát các triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng.

Điều trị nguyên nhân

Trong giai đoạn đầu, điều trị nguyên nhân là cách tốt nhất để hạn chế tổn thương cho gan. Một số phương pháp điều trị bao gồm:

Sử dụng thuốc chống viêm gan: Thuốc điều trị viêm gan B hoặc C có thể hạn chế tổn thương gan.
Bỏ rượu: Những người bị xơ gan nên ngừng uống rượu. Bác sĩ có thể tư vấn hoặc giới thiệu một chương trình cai nghiện rượu cho người bệnh.
Giảm cân: Những người bị xơ gan do gan nhiễm mỡ không do rượu cần giảm cân và kiểm soát lượng đường trong máu.
Thuốc kiểm soát các nguyên nhân và triệu chứng khác của bệnh xơ gan như xơ gan ứ mật nguyên phát. Ngoài ra, bác sĩ cũng có thể cho bệnh nhân sử dụng một số loại thuốc để làm giảm các triệu chứng xơ gan.

Ngăn ngừa biến chứng xơ gan

Trong trường hợp xơ gan bắt đầu biến chứng, tùy thuộc vào loại biến chứng và mức độ nghiêm trọng mà bác sĩ sẽ chỉ định các phương pháp điều trị cụ thể.

Cổ trướng, phù nề: Chế độ ăn ít muối (natri) và sử dụng thuốc lợi tiểu, truyền albumin,… có thể giúp kiểm soát tình trạng này. Trong những trường hợp nghiêm trọng, bệnh nhân có thể phải thực hiện dẫn lưu dịch ổ bụng hoặc giảm áp tĩnh mạch cửa bằng cách thông nối tĩnh mạch chủ trên và tĩnh mạch cửa gan.
Tăng huyết áp tĩnh mạch cửa: Sử dụng thuốc kiểm soát tăng áp tĩnh mạch cửa và ngăn ngừa xuất huyết tiêu hóa. Bác sĩ cũng có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện nội soi đường tiêu hóa trên định kỳ để xác định tình trạng và đưa ra phương án điều trị như thắt tĩnh mạch thực quản giãn.
Nhiễm trùng: Để ngăn ngừa và điều trị nhiễm trùng, bệnh nhân sẽ được chi định dùng thuốc kháng sinh. Ngoài ra, người bệnh nên tiêm phòng cúm, viêm phổi, viêm gan A và B.
Bệnh não gan: Thuốc làm giảm sự tích tụ chất độc trong máu do chức năng gan kém.
Phòng ngừa ung thư gan: Bác sĩ có thể đề nghị xét nghiệm máu và siêu âm định kỳ để kiểm tra các dấu hiệu ung thư gan.

Ghép gan

Nếu bị xơ gan giai đoạn nặng dẫn đến mất chức năng gan thì ghép gan là lựa chọn điều trị duy nhất. Đây là phương pháp thay thế gan bị tổn thương bằng gan khỏe mạnh của người hiến tặng.

Cách phòng ngừa bệnh xơ gan

Bệnh xơ gan tuy khó điều trị nhưng lại rất dễ phòng tránh bằng các biện pháp đơn giản như:

Hạn chế bia rượu: Để không gây hại cho gan, bạn nên hạn chế bia rượu. Trường hợp đã mắc bệnh gan thì nên kiêng hoàn toàn.
Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh bao gồm rau củ quả, thực phẩm giàu protein và ngũ cốc nguyên hạt. Hạn chế chất béo và giảm thực phẩm nhiều muối. Ăn chín, uống sôi, đặc biệt không ăn thực phẩm sống vì có thể chứa vi khuẩn, ký sinh trùng gây bệnh.
Duy trì cân nặng phù hợp.
Tập thể dục thường xuyên.
Khám sức khỏe định kỳ.
Ngừng hút thuốc.
Tránh các hành vi làm lây lan bệnh viêm gan B hoặc C như tiêm chích ma túy hoặc quan hệ tình dục không an toàn.
Tiêm phòng viêm gan A và B.
Tiêm phòng cúm hàng năm và tiêm vắc xin phòng bệnh viêm phổi.
Sử dụng thuốc theo hướng dẫn của bác sĩ. Việc lạm dụng hoặc sử dụng thuốc sai cách có thể ảnh hưởng tiêu cực đến gan.

Hạn chế bia rượu để phòng ngừa xơ gan và khi được chẩn đoán xơ gan thì kiêng bia rượu hoàn toàn

Xơ gan là tình trạng nguy hiểm, nhất là khi bệnh xuất hiện biến chứng hay cổ trướng. Tuy nhiên, nếu được điều trị đúng phương pháp, người bệnh hoàn toàn có thể ngăn chặn được sự tiến triển của bệnh và kiểm soát tốt các triệu chứng.

Cao Hiếu

Nguồn tham khảo: tamanhhospital.vn

Lưu ý:
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.

Xem thêm: