Dị hóa là gì? Đóng vai trò như thế nào đối với cơ thể?

Nhà thuốc Hưng Thịnh

Đồng hóa và dị hóa là hai quá trình cần thiết để một cơ thể sống hoạt động bình thường. Vậy chúng ta nên hiểu dị hóa như thế nào? Vai trò là gì? Chúng ta sẽ cùng Nhà thuốc Hưng Thịnh tìm câu trả lời qua bài viết dưới đây.

Trao đổi chất ở cấp độ tế bào đóng một vai trò quan trọng trong việc duy trì tất cả các hoạt động chức năng của cơ thể. Đối với cơ thể con người, đồng hóa và dị hóa là những phản ứng xảy ra đồng thời trong tất cả các tế bào, quyết định sự tồn tại, cấu trúc và hoạt động quan trọng của tất cả các mô và hệ thống cơ quan. Hiểu được quá trình dị hóa là gì sẽ giúp chúng ta chăm sóc sức khỏe tốt hơn, kiểm soát vóc dáng và cân nặng như ý muốn.

Quá trình dị hóa là gì?

Dị hóa là gì? Dị hóa là một khái niệm đại diện cho tập hợp một số chuỗi phản ứng trao đổi chất. Nó phá vỡ các phân tử lớn thành các đơn vị nhỏ hơn. Hoặc trải qua quá trình oxy hóa để giải phóng năng lượng cho các chức năng của cơ thể. Ngoài ra, các sản phẩm của quá trình dị hóa được sử dụng cho các phản ứng đồng hóa khác. 

Trong quá trình dị hóa, các phân tử lớn như polysaccharid, lipid, axit nucleic và protein bị phá vỡ thành các đơn vị cấu trúc nhỏ hơn. Như monosaccharide, axit béo, nucleotide và axit amin.

Tập hợp một số chuỗi phản ứng trao đổi chất

Vai trò đối với cơ thể của dị hóa là gì?

Năng lượng tích lũy trong quá trình đồng hóa được giải phóng trong quá trình dị hóa. Mục đích là khôi phục lại quá trình đồng hóa tổng hợp.

Đồng hóa và dị hóa là đối lập nhau, nhưng chúng hỗ trợ lẫn nhau. Nếu không có quá trình đồng hóa, sẽ không có nguyên liệu cho quá trình dị hóa. Ngược lại, nếu không có quá trình dị hóa, sẽ không có năng lượng cho quá trình đồng hóa.

Nói một cách đơn giản, dị hóa cùng với đồng hóa tạo nên toàn bộ quá trình trao đổi chất của cơ thể sống. Trước hết, con người là một cơ thể sống, do đó cơ thể con người luôn diễn ra song song quá trình đồng hóa và dị hóa. Nhờ quá trình dị hóa mà cơ thể có năng lượng cho công việc và nguyên liệu cho các quá trình đồng hóa tiếp theo.

Dị hóa mang lại năng lượng cho cơ thể

Những hormone chính tham gia vào quá trình dị hóa là gì?

Các hormone dị hóa quan trọng nhất là: 

Hormones epinephrine và norepinephrine

Còn được gọi là adrenaline và noradrenaline. Đây là hai loại hormone chính ảnh hưởng đến hệ thần kinh giao cảm. Hai hormone này làm tăng nhịp tim và tăng cung lượng tim. Ở phổi, hai hormone này kích thích sự giãn nở của các tiểu phế quản để đẩy nhanh quá trình trao đổi khí.

Hormones Adrenaline và noradrenaline được gọi chung là catecholamine. Chúng được sinh tổng hợp từ tyrosine bởi một số enzym trong tế bào pheochromocytoma nằm trong nhân thượng thận. Những hormone này cũng làm tăng lượng đường trong máu để cung cấp năng lượng. Nó cũng làm tăng phản ứng của cơ thể đối với căng thẳng. 

Hormone cortisol

Hormone cortisol cũng được sản xuất bởi tuyến thượng thận. Đây được gọi là hormone căng thẳng. Cortisol được giải phóng khi chúng ta sợ hãi, hồi hộp, lo lắng hoặc không thoải mái. Hormone này làm tăng huyết áp, tăng lượng đường trong máu và ức chế quá trình viêm trong cơ thể.

Hormone Cytokin

Cytokin là một protein nhỏ trong tự nhiên. Vai trò điều hòa sự giao tiếp và tiếp xúc giữa các tế bào cơ thể. Cytokine liên tục được sản xuất và phân hủy trong cơ thể. Các axit amin của chúng được tái chế cho các quá trình cần thiết khác. Interleukin và lymphokines là hai hóa chất cytokine điển hình. Chúng thường được giải phóng do phản ứng miễn dịch. Để bảo vệ cơ thể khỏi vi khuẩn, vi rút, khối u hoặc chấn thương.

Hormone glucagon

Glucagon là một hormone được sản xuất bởi các tế bào alpha của tuyến tụy nội tiết. Hormone này kích thích sự phân hủy glycogen thành glucose. Glycogen được lưu trữ trong tế bào gan. Khi cơ thể thiếu glucose sẽ cần nhiều năng lượng hơn, glucagon sẽ kích thích gan dị hóa glycogen. Sản phẩm cuối cùng và cần thiết là glucose.

Dị hóa ảnh hưởng đến cân nặng như thế nào?

Khi cơ thể ở trạng thái đồng hóa, chúng ta xây dựng và duy trì khối lượng cơ của mình. Khi cơ thể ở trạng thái dị hóa, bạn sẽ phá vỡ hoặc mất tổng khối lượng, bao gồm cả chất béo và cơ.

Bạn có thể điều chỉnh trọng lượng cơ thể bằng cách hiểu các quá trình đồng hóa và dị hóa. Cũng như quá trình chuyển hóa chung của cơ thể. Cả quá trình đồng hóa và dị hóa đều gây ra sự mất hoặc mất chất béo theo thời gian.

Bạn có thể điều chỉnh trọng lượng cơ thể bằng cách hiểu các quá trình đồng hóa và dị hóa

Ứng dụng dị hóa chăm sóc sức khỏe

Đồng hóa và dị hóa là những chức năng cần thiết cung cấp năng lượng cho mọi hoạt động hàng ngày, từ chạy đến ngủ cho đến chữa lành vết thương trên da. Cách tốt nhất để hỗ trợ các quá trình này và tăng tốc độ trao đổi chất trong cơ thể là áp dụng các thói quen lành mạnh, vì chúng có tác động có lợi đến sự cân bằng đồng hóa và dị hóa. Có như vậy, cơ thể và mọi tế bào mới ở trong tình trạng tốt nhất và sẵn sàng đối mặt với mọi thử thách của cuộc sống.

Thói quen sinh hoạt khoa học

• Ăn chất đạm, chất béo và chất bột đường chất lượng cao: Ăn tinh bột thô càng tinh khiết càng tốt, ăn đủ chất dinh dưỡng, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. 
• Tránh thực phẩm chế biến sẵn: Thực phẩm chế biến sẵn ít chất xơ, nhiều calo, dễ sinh năng lượng dư thừa, khó tiêu tiêu thụ.
• Hạn chế rượu bia, hút thuốc lá, sử dụng chất kích thích vì nó làm tăng hormone dị hóa, gây phân hủy cơ, gây căng thẳng.
• Ngủ ít nhất 7 tiếng mỗi đêm: Giấc ngủ là quá trình phục hồi của cơ thể, giúp ích cho các tế bào. Tế bào tái tạo và tái sinh. Giấc ngủ giúp giảm căng thẳng.
• Thư giãn lành mạnh, quản lý căng thẳng trong cuộc sống: Tìm những sở thích lành mạnh, thể thao lành mạnh, nghệ thuật yêu thích, tâm hồn, địa điểm yêu thích, v.v. để giúp bạn thư giãn giảm căng thẳng, bình tĩnh.
• Uống nhiều nước để luôn đủ nước.
• Tập thể dục thường xuyên.

Bài tập kiểm soát cân nặng

Quá trình dị hóa luôn hoạt động, bất kể bạn nạp vào cơ thể loại thức ăn nào. Nó phá vỡ thức ăn, cho dù đó là chất dinh dưỡng hay chất thải. Bất cứ thứ gì ngăn cản nó sử dụng năng lượng bây giờ sẽ được lưu trữ dưới dạng chất béo để sử dụng sau này. Nhưng đồng hóa là một vấn đề khác. Nó chỉ hoạt động hiệu quả khi có đủ chất dinh dưỡng từ các loại thực phẩm như rau, trái cây, thịt nạc, v.v. Cơ thể cần một chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng để chữa lành, tăng trưởng và phát triển.

Do đó, hãy tuân theo một chế độ ăn uống hoàn hảo và một chương trình tập thể dục thích hợp. Một chương trình tập thể dục được khuyến nghị để có sức khỏe tốt và thể chất nên bao gồm một nhóm các bài tập đồng hóa cùng với các bài tập dị hóa.

Một nhóm các bài tập đồng hóa giúp xây dựng cơ bắp: Chúng bao gồm các bài tập nặng nhưng ít oxy như tập sức mạnh, chống đẩy, vươn vai, ngồi xổm. Thực hiện bài tập này sử dụng ít oxy hơn và ít năng lượng hơn.

Nhóm bài tập dị hóa: Cardio, aerobic, chạy, bơi, đạp xe, .. tiêu hao nhiều oxy, đốt nhiều năng lượng, tham gia đốt cháy mỡ thừa.

Theo American College of Sports Medicine, cố gắng tập thể dục nhịp điệu ít nhất mỗi tuần như sau: 150 phút cường độ trung bình hoặc 75 phút cường độ mạnh. 

Bạn có thể tập thể dục 3 đến 5 ngày một tuần. Nếu bạn có tiền sử bệnh tim mạch, hãy hỏi ý kiến ​​bác sĩ trước khi bắt đầu phương pháp điều trị này.

Nhịp tim, huyết áp và hô hấp tăng tốc trong quá trình tập thể dục dị hóa. Cơ thể phá vỡ glycogen trong quá trình tập thể dục để giúp đốt cháy chất béo và giảm lượng calo dư thừa. Khi bạn cạn kiệt nguồn dự trữ carbohydrate, cortisol của cơ thể sử dụng axit amin để tạo năng lượng.

Hy vọng với những thông tin bổ ích trong bài viết sẽ giúp bạn đọc hiểu rõ hơn về khái niệm dị hóa là gì. Đồng thời, bạn biết cách tạo cho mình một chế độ ăn uống khoa học và luyện tập. Mục đích là duy trì sức khỏe cơ thể ổn định từ trong ra ngoài.

Ngọc Hà

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Lưu ý:
Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo, vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể.